Wieringermeer.net
  • Home
  • Buitengebied
  • Wieringerwerf
  • Middenmeer
  • Slootdorp
  • Kreileroord
  • Films en Audio
  • NIEUWS algemeen
  • Diversen
  • Contact en Info
  • Recent Bijgewerkt
terug
Naar gemaal Leemans
GEMAAL LELY ​
Cornelis Lely (Amsterdam, 23 september 1854 – Den Haag, 22 januari 1929) was een Nederlandse ingenieur, waterbouwkundige, minister, gouverneur en politicus. De Zuiderzeewerken zijn grotendeels uitgevoerd volgens zijn plannen. Lely ontwierp in 1891 een eerste concept van zijn plan voor de afsluiting van de Zuiderzee, waarop deze binnenzee uiteindelijk in 1932 door de Afsluitdijk definitief werd afgesloten en het huidige IJsselmeer ontstond.
Gemaal  Lely . 
Een elektrisch gemaal met drie horizontale centrifugaalpompen.
Gemaal Lely en Leemans werden op 10 februari 1930 tegelijkertijd in gebruik gesteld.
Afbeelding
Op 10 februari 1930 wordt het gemaal in werking gesteld en als postume hulde aan de inmiddels overleden promotor van de Zuiderzeewerken tot “Gemaal Lely” gedoopt. bron: Historisch Genootschap Wieringermeer
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Febr. 2025.
​serie foto's gemaal Lely  (klik op de foto)

Gemaal Lely in vogelvlucht per drone.
Afbeelding
Afbeelding
Vogelvlucht per drone.
Bron drone foto en video: Joost Gouwenberg
HGW 13705
Gemaal Lely maart 2025.  Serie , kik op de pijl rechtsboven voor volgende foto

Video
Afbeelding
Reeds in 1914 was voorgesteld om de gehele Wieringermeerpolder met slechts een stoomgemaal te bemalen. Dit gemaal zou bij Medemblik geplaatst dienen te worden. De Zuiderzeeraad, een adviescollege, bepleitte niet alleen meerdere gemalen, zij toonde zich ook een sterk voorstander van elektrische bemaling.
Meer over gemaal Lely lezen bij De geschiedenis via het  Historisch Genootschap Wieringermeer. Meer lezen.
2019   2:09min.           (N103:)      Bron: LIAG
Gemaal LELY,  ( gebouwd1927-1930)
Architect Dirk Roosenburg was esthetisch adviseur bij Rijkswaterstaat. Hij was verantwoordelijk voor de vormgeving van de sluiscomplexen in de Afsluitdijk. Het exterieur van het gemaal aan de Wieringermeerdijk ontwierp hij ook. Gemaal LELY (in werking vanaf 1930) was voor zijn tijd vooruitstrevend. Het was een van de eerste elektrische gemalen. Verder was dit bouwwerk geheel opgetrokken uit gewapend beton. Roosenburgs kennis van constructietechniek hielp mee.
Meer lezen.

2021
Renovatie gemaal Lely

Om de Wieringermeer komende decennia droge voeten te laten houden zijn door Bosman Watermanagement de complete aandrijflijnen en bijbehorende elektrotechnische installatie vervangen.
Meer lezen  

Vlaar Automatsering en waterbeheer is verantwoordelijk voor de gehele automatisering, van ontwerp tot uiteindelijke oplevering. 
​Meer lezen


2021
Fotosafari Elektrisch Gemaal Lely
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
-5,30m NAP
Afbeelding
-6,10m NAP
Afbeelding
- 6,60 NAP
​Gemaal Lely pompt water uit de kanalen met 3 verschillende waterniveaus.  NAP is Normaal Amsterdams Peil.

Afbeelding
Naast Gemaal Lely staat een rijtje huizen die als dienstwoningen dienst deden. Deze huisjes zijn ook een Rijks monument. Hier is het eerste kind geboren van de pas drooggelegde Wieringermeer.
Afbeelding
Afbeelding

Achterkant Gemaal Lely met water uitlaad naar het IJsselmeer.

Fotoshow buitenom. Klik op de pijl rechts boven voor volgende foto.

Pomphuis met pomp.
Afbeelding
De pomp
Afbeelding
De pompwaaier
Afbeelding
Bovenstaande pomp is in gebruik gesteld in 1929.
OORSPRONKELIJKE INSTALLATIE: Motor; Elektro. Pomp; Centrifugaal beton slh;  Capaciteit 400 m3 per minuut. Opvoerhoogte 6 meter (meer)
In 1988 is de bemalingsinstallatie aangepast. Hierbij werden de elektromotoren vervangen door moderne ASEA-elektromotoren ( meer)  ​In 2022 is de bemalingsinstallatie opnieuw aangepast.
2025.
​De pompwaaier als monument op de dijk bij Gemaal Lely.
Afbeelding
Aandrijflijn van 1929 tot 1987
De installatie bestond aanvankelijk uit drie centrifugaalpompen met betonnen slakkenhuizen, fabrikaat Werkspoor Amsterdam, elk met een capaciteit van 400 m3/min
Afbeelding
Aandrijflijn van 1987 tot 2022
De pompen voorzien van nieuwe verbeterde waaiers en zijn de elektromotoren vervangen door ASEA motoren type MBR 500 M met een vermogen van 630 kW. De capaciteit is daarmee op 500 m3/min. Per pomp gebracht.
Afbeelding
Aandrijflijn vanaf 2022
Het verwijderen van de bestaande motoren en tandwielkasten. Het vervangen van de aandrijflijn van de drie pompen. Nieuwe PM motoren die direct gekoppeld zijn aan de pompen.
Frequentieregelaars. Laagspanningverdelers met voorziening van noodstroom. Het vervangen van de complete besturingsinstallatie. capaciteit gemiddeld 550 m3/min.

Alle drie de pompen kunnen gezamenlijk  1650m3 per minuut verwerken. Dat is ​1.650.000 liters per minuut. of te wel 1,6 miljoen liter water per minuut.

Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Het besturingssysteem.  (klik op de foto voor vergroting.)

Doorkijkjes.
Doorkijkjes door de vele glas in lood ramen.    Klik op de pijl rechts boven voor volgende foto.

Oude vergane glorie  van weleer. Lijkt op Urbexfotografie maar is het niet.
Diverse foto's van het niet meer in gebruik zijnde technische interieur.    Klik linksboven op PLAY.

Zuiderzee.  ​De Zuiderzeewerken.
  • Gemaal Lely in opbouw.​
Een serie foto's gemaakt tussen 1928 en 1930 met dank aan Arnold de Greeuw,  Medemblik

Klik op de foto voor groot formaat.
1928
Het begin.
De gemaal of bouwput in wording.
Afbeelding
Afbeelding
De gemaalput de dijk wordt er omheen gelegd. gezien vanaf Medemblik

Afbeelding
1928. 20 maart   [336]
​De bouwput is drooggevallen.
Afbeelding
1928. 4 mei  [227]
Medemblik op de achtergrond. De bouwput voor Gemaal Lely. Aanleg Wieringermeerdijk in de Zuiderzee.. 
Afbeelding
1929   [080]
​Zuiderzeewerken Wieringermeerdijk en sluisput 
Afbeelding
1928. 6 april       [338]
Op 6 april 1928 werd de eerste paal geslagen en vijf maanden later zaten alle 1500 palen in Wieringermeerbodem.

Afbeelding
1928  [223]  ZZW 
Afbeelding

1928 [231]
Afbeelding
1928 [224]
Afbeelding
1929   [511]
​Een hevige storm trotseert Gemaal Lely. De dijk om de gemaalput is weggehaald het droogmalen kan beginnen.  De personeelswoningen zijn nog in aanbouw.
Afbeelding

1930     [535]
​Gemaal Lely pompt water uit de Wieringermeer.
Afbeelding
1931  [613]
​Direct na de droogleging.
Afbeelding

         [304]
Afbeelding
1959    [284]
Afbeelding
1999.
Goed te zien zijn de drie kanalen met de verschillend waterhoogtes. 
​Daarboven de oude windmolen met twee wieken "De Ambtenaar". 

Dia show overige foto's tijdens de bouw . klik linksboven op PLAY

Afbeelding
1930    Video  04:20min  (81N)
Officiële opening Gemaal Lely.
Op 10 februari 1930 wordt het gemaal in werking gesteld en als postume hulde aan de inmiddels overleden promotor van de Zuiderzeewerken tot “Gemaal Lely” gedoopt.
Met Fanfare en heren met hoge hoeden. (helaas geen geluid )

klik op de foto
Gebruikte bronnen:
Historisch Genootschap Wieringermeer. Intranet. LIAG. Bosman Watermanagement, Arnold de Greeuw, Rein Koolen, Regionaalarchief Alkmaar.
Afbeelding
Zeefdruk 1996, Joost Veerkamp (1953), zeefdruk  met Citroën DS   Bron: HGW, info van  Stedelijk Museum Alkmaar
Afbeelding
Tekening Tekening: J. Gabriëlse Bron: HGW
Op deze schoolplaat zien we gemaal Lely in de pas drooggevallen polder. In de witte huizen naast het gemaal woonden de machinisten. Daar werd het eerste kind van de Wieringermeer geboren. Rechts zien we een stroompaal. Speciaal voor het gemaal werd een nieuwe hoogspanningskabel gelegd. De transformatorruimte op de bovenverdieping heeft tot de jaren tachtig zowel Lely als Medemblik van stroom voorzien. Bron info bij: HHNK.


Alle geraadpleegde bronnen.
  • Home
  • Buitengebied
  • Wieringerwerf
  • Middenmeer
  • Slootdorp
  • Kreileroord
  • Films en Audio
  • NIEUWS algemeen
  • Diversen
  • Contact en Info
  • Recent Bijgewerkt