GEMAAL LELY
Cornelis Lely (Amsterdam, 23 september 1854 – Den Haag, 22 januari 1929) was een Nederlandse ingenieur, waterbouwkundige, minister, gouverneur en politicus. De Zuiderzeewerken zijn grotendeels uitgevoerd volgens zijn plannen. Lely ontwierp in 1891 een eerste concept van zijn plan voor de afsluiting van de Zuiderzee, waarop deze binnenzee uiteindelijk in 1932 door de Afsluitdijk definitief werd afgesloten en het huidige IJsselmeer ontstond.
Gemaal Lely .
Een elektrisch gemaal met drie horizontale centrifugaalpompen.
Gemaal Lely en Leemans werden op 10 februari 1930 tegelijkertijd in gebruik gesteld.
Een elektrisch gemaal met drie horizontale centrifugaalpompen.
Gemaal Lely en Leemans werden op 10 februari 1930 tegelijkertijd in gebruik gesteld.
Op 10 februari 1930 wordt het gemaal in werking gesteld en als postume hulde aan de inmiddels overleden promotor van de Zuiderzeewerken tot “Gemaal Lely” gedoopt. bron: Historisch Genootschap Wieringermeer
|
|
|
|
Febr. 2025.
serie foto's gemaal Lely (klik op de foto)
serie foto's gemaal Lely (klik op de foto)
Gemaal Lely in vogelvlucht per drone.
|
Vogelvlucht per drone.
Bron drone foto en video: Joost Gouwenberg HGW 13705 |
|
|
|
Gemaal Lely maart 2025. Serie , kik op de pijl rechtsboven voor volgende foto
|
|
Video
Reeds in 1914 was voorgesteld om de gehele Wieringermeerpolder met slechts een stoomgemaal te bemalen. Dit gemaal zou bij Medemblik geplaatst dienen te worden. De Zuiderzeeraad, een adviescollege, bepleitte niet alleen meerdere gemalen, zij toonde zich ook een sterk voorstander van elektrische bemaling.
Meer over gemaal Lely lezen bij De geschiedenis via het Historisch Genootschap Wieringermeer. Meer lezen. |
2019 2:09min. (N103:) Bron: LIAG
Gemaal LELY, ( gebouwd1927-1930) Architect Dirk Roosenburg was esthetisch adviseur bij Rijkswaterstaat. Hij was verantwoordelijk voor de vormgeving van de sluiscomplexen in de Afsluitdijk. Het exterieur van het gemaal aan de Wieringermeerdijk ontwierp hij ook. Gemaal LELY (in werking vanaf 1930) was voor zijn tijd vooruitstrevend. Het was een van de eerste elektrische gemalen. Verder was dit bouwwerk geheel opgetrokken uit gewapend beton. Roosenburgs kennis van constructietechniek hielp mee. Meer lezen. 2021
Renovatie gemaal Lely Om de Wieringermeer komende decennia droge voeten te laten houden zijn door Bosman Watermanagement de complete aandrijflijnen en bijbehorende elektrotechnische installatie vervangen. Meer lezen Vlaar Automatsering en waterbeheer is verantwoordelijk voor de gehele automatisering, van ontwerp tot uiteindelijke oplevering. Meer lezen |
2021
Fotosafari Elektrisch Gemaal Lely
Fotosafari Elektrisch Gemaal Lely
|
|
-5,30m NAP
|
-6,10m NAP
|
- 6,60 NAP
|
Gemaal Lely pompt water uit de kanalen met 3 verschillende waterniveaus. NAP is Normaal Amsterdams Peil.
Naast Gemaal Lely staat een rijtje huizen die als dienstwoningen dienst deden. Deze huisjes zijn ook een Rijks monument. Hier is het eerste kind geboren van de pas drooggelegde Wieringermeer.
Achterkant Gemaal Lely met water uitlaad naar het IJsselmeer.
Fotoshow buitenom. Klik op de pijl rechts boven voor volgende foto.
Pomphuis met pomp.
De pomp
|
De pompwaaier
|
|
|
Bovenstaande pomp is in gebruik gesteld in 1929.
OORSPRONKELIJKE INSTALLATIE: Motor; Elektro. Pomp; Centrifugaal beton slh; Capaciteit 400 m3 per minuut. Opvoerhoogte 6 meter (meer) In 1988 is de bemalingsinstallatie aangepast. Hierbij werden de elektromotoren vervangen door moderne ASEA-elektromotoren ( meer) In 2022 is de bemalingsinstallatie opnieuw aangepast. |
2025.
De pompwaaier als monument op de dijk bij Gemaal Lely. |
Aandrijflijn van 1929 tot 1987
De installatie bestond aanvankelijk uit drie centrifugaalpompen met betonnen slakkenhuizen, fabrikaat Werkspoor Amsterdam, elk met een capaciteit van 400 m3/min |
Aandrijflijn van 1987 tot 2022
De pompen voorzien van nieuwe verbeterde waaiers en zijn de elektromotoren vervangen door ASEA motoren type MBR 500 M met een vermogen van 630 kW. De capaciteit is daarmee op 500 m3/min. Per pomp gebracht. |
Aandrijflijn vanaf 2022
Het verwijderen van de bestaande motoren en tandwielkasten. Het vervangen van de aandrijflijn van de drie pompen. Nieuwe PM motoren die direct gekoppeld zijn aan de pompen. Frequentieregelaars. Laagspanningverdelers met voorziening van noodstroom. Het vervangen van de complete besturingsinstallatie. capaciteit gemiddeld 550 m3/min. |
Alle drie de pompen kunnen gezamenlijk 1650m3 per minuut verwerken. Dat is 1.650.000 liters per minuut. of te wel 1,6 miljoen liter water per minuut.
|
|
|
|
Het besturingssysteem. (klik op de foto voor vergroting.)
Doorkijkjes.
Doorkijkjes door de vele glas in lood ramen. Klik op de pijl rechts boven voor volgende foto.
Oude vergane glorie van weleer. Lijkt op Urbexfotografie maar is het niet.
Diverse foto's van het niet meer in gebruik zijnde technische interieur. Klik linksboven op PLAY.
Zuiderzee. De Zuiderzeewerken.
Klik op de foto voor groot formaat.
- Gemaal Lely in opbouw.
Klik op de foto voor groot formaat.
1928
Het begin.
De gemaal of bouwput in wording.
Het begin.
De gemaal of bouwput in wording.
De gemaalput de dijk wordt er omheen gelegd. gezien vanaf Medemblik
1928. 20 maart [336]
De bouwput is drooggevallen.
De bouwput is drooggevallen.
1928. 4 mei [227]
Medemblik op de achtergrond. De bouwput voor Gemaal Lely. Aanleg Wieringermeerdijk in de Zuiderzee..
Medemblik op de achtergrond. De bouwput voor Gemaal Lely. Aanleg Wieringermeerdijk in de Zuiderzee..
1929 [080]
Zuiderzeewerken Wieringermeerdijk en sluisput
Zuiderzeewerken Wieringermeerdijk en sluisput
1928. 6 april [338]
Op 6 april 1928 werd de eerste paal geslagen en vijf maanden later zaten alle 1500 palen in Wieringermeerbodem.
Op 6 april 1928 werd de eerste paal geslagen en vijf maanden later zaten alle 1500 palen in Wieringermeerbodem.
1928 [223] ZZW
1928 [231]
1928 [224]
1929 [511]
Een hevige storm trotseert Gemaal Lely. De dijk om de gemaalput is weggehaald het droogmalen kan beginnen. De personeelswoningen zijn nog in aanbouw.
Een hevige storm trotseert Gemaal Lely. De dijk om de gemaalput is weggehaald het droogmalen kan beginnen. De personeelswoningen zijn nog in aanbouw.
1930 [535]
Gemaal Lely pompt water uit de Wieringermeer.
Gemaal Lely pompt water uit de Wieringermeer.
1931 [613]
Direct na de droogleging.
Direct na de droogleging.
[304]
1959 [284]
1999.
Goed te zien zijn de drie kanalen met de verschillend waterhoogtes.
Daarboven de oude windmolen met twee wieken "De Ambtenaar".
Goed te zien zijn de drie kanalen met de verschillend waterhoogtes.
Daarboven de oude windmolen met twee wieken "De Ambtenaar".
Dia show overige foto's tijdens de bouw . klik linksboven op PLAY
|
1930 Video 04:20min (81N)
Officiële opening Gemaal Lely. Op 10 februari 1930 wordt het gemaal in werking gesteld en als postume hulde aan de inmiddels overleden promotor van de Zuiderzeewerken tot “Gemaal Lely” gedoopt. Met Fanfare en heren met hoge hoeden. (helaas geen geluid ) klik op de foto |
Gebruikte bronnen:
Historisch Genootschap Wieringermeer. Intranet. LIAG. Bosman Watermanagement, Arnold de Greeuw, Rein Koolen, Regionaalarchief Alkmaar.
Historisch Genootschap Wieringermeer. Intranet. LIAG. Bosman Watermanagement, Arnold de Greeuw, Rein Koolen, Regionaalarchief Alkmaar.
Zeefdruk 1996, Joost Veerkamp (1953), zeefdruk met Citroën DS Bron: HGW, info van Stedelijk Museum Alkmaar
Tekening Tekening: J. Gabriëlse Bron: HGW
Op deze schoolplaat zien we gemaal Lely in de pas drooggevallen polder. In de witte huizen naast het gemaal woonden de machinisten. Daar werd het eerste kind van de Wieringermeer geboren. Rechts zien we een stroompaal. Speciaal voor het gemaal werd een nieuwe hoogspanningskabel gelegd. De transformatorruimte op de bovenverdieping heeft tot de jaren tachtig zowel Lely als Medemblik van stroom voorzien. Bron info bij: HHNK.
Op deze schoolplaat zien we gemaal Lely in de pas drooggevallen polder. In de witte huizen naast het gemaal woonden de machinisten. Daar werd het eerste kind van de Wieringermeer geboren. Rechts zien we een stroompaal. Speciaal voor het gemaal werd een nieuwe hoogspanningskabel gelegd. De transformatorruimte op de bovenverdieping heeft tot de jaren tachtig zowel Lely als Medemblik van stroom voorzien. Bron info bij: HHNK.